Antwerpen 6-2-2015: VZW Recht-op, door: Maureen Kirmani

We waren nog moe van de vorige avond, maar toch waren we allemaal vroeg wakker en bepakt met onze koffers. Het was een eindje lopen vanaf de tramhalte, door een buurt wat er een beetje verloederd uit zag. We zagen het VZW ook niet van ver, ze hadden niet echt reclame buiten staan. Dit was wel interessant, omdat in Nederland organisaties duidelijk aangeven waar ze zitten. Het VZW Recht-op houdt zich bezig met armoedebestrijding in de maatschappij van België.

We liepen naar binnen door een kleine ingang en kwamen in een hal die uitliep op een soort woonkamer met een grote tafel en allemaal stoelen er omheen. Hier maakten we kennis met Diane Moras, coördinator van Recht-op en 2 ervaringsdeskundigen.

Diane vertelde ons uitgebreid over de visie van Recht-op en hoe ze armoede zien. Dit doen ze op 3 verschillende niveaus, namelijk: de samenleving, organisaties en het individu.

De samenleving stigmatiseert armen, denkt nog volgens het eigen schuld-model. Hierdoor zijn ze niet heel rechtvaardig naar mensen die op de armoedegrens leven. Eén van de ervaringsdeskundigen gaf aan dat er te veel geëist wordt vanuit de samenleving.

Organisaties die gericht waren op armoede hielden ook de armoede in stand. Ze pasten hun taalgebruik niet aan op de mensen, de drempel was vaak te hoog en mensen werden zelfs respectloos behandeld.

Diane vertelde hier dat de middenklasse hulpverlener wordt omdat ze hier ook geld voor hebben, maar hierdoor weten de hulpverleners niet wat doelgroep meemaakt. Er ontstaat een kloof in visies, wat nog steeds verder verkleind moet worden.

Verder werd nog het individu genoemd. Waar ze achter zijn gekomen bij Recht-op was dat armoede heel makkelijk kan worden doorgegeven. Als voorbeeld werd gegeven dat jongeren die opgegroeid waren in kindertehuizen, opgegroeid waren in armoede. Op school worden ze gepest omdat ze niet even rijk zijn als de andere kinderen, niet nieuwe kleding dragen, en de kinderen geven hen het gevoel dat ze niks waard zijn. Dit nemen de kinderen mee als ze opgroeien, en blijven dan ook in armoede wonen door een lage eigenwaarde. Deze mensen krijgen weer kinderen die dan ook opgroeien in armoede en zo wordt de doelgroep ook steeds groter. Armoede is ook een sneeuwbaleffect. Het begint met life-events en dan stort eigenlijk iemands’ leven steeds verder in.

Armoedebestrijding begint dan ook bij het gevoel. Armen moeten eerst het gevoel krijgen dat ze het waard zijn om in de samenleving te leven. Ze moeten een plaats krijgen en rechten in de maatschappij, en vanaf dit punt kunnen ze beter werken aan hun situatie. Op dit moment hebben volgens Diane armen nog het gevoel dat ze alleen zijn en dat het hun eigen schuld is.

Het Matteüs-effect wordt hier genoemd, waar de rijken rijker worden en de armen armer.

Als er wordt gekeken naar een samenhang in de situatie van armen, komt er volgens Diane uit dat alle armen gepest waren in hun leven. Een logisch gevolg hiervan is dan dat armen zich minderwaardig voelen ten opzichte van de rest van de samenleving en hier ook het gevoel van eigen schuld in zit.

Om duidelijkheid te geven over hoe Recht-op kijkt naar het eigen schuld-model:

	Ongeval	Schuld
Individu	X
Samenleving		X

Diane gaf als oplossing dat wetten moeten veranderen zodat iedereen evenveel rechten heeft.

Voor verdere informatie verwijst ze door naar het Verslag van de Armoede gemaakt door onderzoek vanuit de politiek. Diane noemt het: de bijbel van alle organisaties.

Op dit moment komen er wel wat middelen vanuit de Gemeente, maar dit is nog lang niet genoeg. Hun doel daarom is nu om meer armen te vinden. Dit doen ze vooral door mond-op-mondreclame want armen hebben veel contact met elkaar. Zo nemen cliënten weer nieuwe mensen mee.

Ook hebben ze gewerkt aan toegang tot kinderopvang door ouders die hun armoede-afspraken hebben, zodat de mogelijkheid bestaat om weer aan het werk te gaan zonder de kinderen in de steek te laten.

Verder hebben ze door 2 maanden registratie bewezen dat armen niet “in een hangmat lagen de hele dag”. Ze waren wel degelijk dagelijks bezig met heen en weer reizen en overal solliciteren.

De communicatie met het OCMW is ook verbeterd. Dit was nodig, omdat het op een gegeven moment duidelijk werd dat medewerkers van het OCMW telefoontjes pleegden en afspraken maakten voor de cliënt waar de cliënt niet bij was en hierdoor ook niet wist wat er werd gezegd en afgesproken. Recht-op heeft trainingen voor de medewerkers van het OCMW gemaakt om dit te bestrijden. Ze werden meer opgeleid over armen en hoe de communicatie moet lopen. De intakegesprekken zijn hierdoor veranderd en gaan veel beter, zijn uitgebreider. Er wordt nu ook niet meer achter de rug om gebeld en geregeld.

Recht-op heeft dossiers op hun site die gratis te downloaden zijn. De website is:

www.recht-op.be

Op de site is ook de film “Vechten voor morgen” te vinden, over jongeren die in armoede zijn opgegroeid en wat ze doormaken van dag tot dag.